Hier doe je het nou voor

Vijf maanden zijn er alweer verstreken sinds mijn laatste blog update. Na twee jaar werken in Zuid Soedan merk ik dat ik steeds minder te melden heb. Maar elke keer als de sleur dreigt toe te slaan, gebeurt er wel weer iets dat alles weer even op zijn kop zet. Het rustige droge seizoen is al lang weer voorbij en heeft plaatsgemaakt voor een hectisch nat seizoen. Waar ik vorig jaar weinig verschil merkte tussen de seizoenen, is er dit jaar wel degelijk sprake van een regentijd. Met enige regelmaat worden we getrakteerd op een wolkbreuk, die niet zelden leidt tot overstromingen in de stad, het hotel en de airport.

Een paar kaplaarzen maatje "One Size Fits All", zijn geen overbodige luxe momenteel.

Met het vliegveld weer eens overstroomd, vliegen alleen de Russen nog met hun machtige Mil Mi26.

Toen mijn voorlaatste tour zo op zijn eind liep in Juba, had ik net een paar zeer rustige weken achter de rug. Het droge seizoen liep gelukkig ook op zijn eind. Ik schrijf "gelukkig" want ik begon me ondertussen een beetje te vervelen. Op mijn laatste zaterdag hier besloot ik om al het nog resterende werk er in één keer doorheen te jassen, zodat ik de zondag vrij kon houden.
Zaterdagavond om 8 uur krijgen we een belletje: zondag moeten we voor drie dagen naar het noorden vertrekken om Medevac missies te vliegen. De oplaaiende strijd had nogal wat gewonden opgeleverd, waaronder een aantal kinderen... Na het belletje begint de hectiek; rugzak pakken, lijstje maken met spullen die ik mee wil nemen om onderweg het nodige onderhoud te kunnen doen en mijn terugvlucht naar huis moet verzet worden, daar ik niet op tijd in Juba terug zal zijn.
Zondag vroeg op en al om acht uur zijn we klaar voor vertrek. En dat wordt dus precies het moment dat de heli serieus stuk gaat: een oliedruksensor wil niet doen wat ie behoort te doen, namelijk de oliedruk meten. Dus terwijl de piloten, verpleegster en tolk geduldig staan te wachten, probeer ik om de weerbarstige sensor tot inkeer te brengen, echter zonder succes. Als dan ook nog blijkt dat ik geen nieuwe sensor in mijn magazijn heb, moet ik concluderen dat ik de strijd niet ga winnen. Verslagen breng ik de hulporganisatie waarvoor we vliegen op de hoogte van de problemen en stuur iedereen terug naar het hotel.
Nadat ik Duitsland gebeld heb om de noodzakelijke onderdelen te bestellen, zit er voor mij niets anders op om ook maar terug naar het hotel te gaan. Dit is uiterst onbevredigend als je je realiseert dat er nu ergens op de uitgestrekte savanne zwaargewonde kinderen tevergeefs op hulp liggen te wachten. Omdat ik toch geen rust in mijn gat heb, besluit ik om, tegen beter weten in, toch nog een keer in het probleem te duiken. Gewapend met een multimeter ga ik alle bedrading voor de zekerheid maar doormeten. Je weet het ten slotte nooit; misschien is er wel een draadje gebroken. Helaas, een uur later heb ik nog steeds niets gevonden. Zelfs de ergerlijke sensor meet goed door...
Argwaan krijgend besluit ik om alles maar weer eens aan te sluiten en jawel, zodra ik nu spanning op de heli zet... blijkt de sensor ineens weer gewoon te werken "as advertised"! Om gek van te worden. Direct gebeld met de hulporganisatie en met bloedspoed wordt iedereen weer opgetrommeld en rond 11 uur stijgen we alsnog op naar Buong, zo'n twee uur vliegen naar het noorden.

Onderweg tijdens een tankstop in Old Fangak.

Buong bestaat uit niet meer dan een kruising van twee onverharde wegen met een handvol rieten hutjes. We landen op een open stuk op de savanne waar een honderdtal mensen staat te wachten op ons.

Omdat we vandaag maar één vlucht kunnen uitvoeren, wordt besloten om alle kritische gewonden in één keer mee te nemen. Tussen de twee rijen stoelen die we in de cabine hebben staan, worden letterlijk twee brancards geperst. Op de ene ligt een jonge man met een longschot en op de andere liggen twee jongetjes van een jaar of acht, beiden met een buikschot. Tezamen met een moeder met gewonde baby en helper zit de heli tjok en tjok vol. Met mij erbij hebben we negen passagiers in de cabine, waarvan dus drie op brancards. Naast deze negen gewenste passagiers hebben we ook nog een paar honderd ongewenste passagiers. Ik heb nog nooit zoveel vliegen gezien, verschrikkelijk. Er is geen beginnen aan om ze uit je ogen, oren, neus en mondhoeken te houden. En je wilt er absoluut niet aan denken waar die vliegen zaten, voordat ze besloten om in je mondhoeken neer te strijken...

De "ruis" op deze foto zijn dus vliegen...

Nadat de heli is opgestart, stap ik voorzichtig in, ga in spagaat over de twee brancards staan en sluit de schuifdeur. Nadat we zijn opgestegen kom ik er achter dat ik mijn hippe leesbril met geel montuur ben verloren tijdens de hectiek op de grond. Balen, want hij stond juist zo goed op mijn bruine knar...
Tijdens de half uur durende vlucht naar het hospitaaltje in Maiwut zijn we vooral druk met de vliegen van de gewonden en onszelf af te houden. Daarnaast openbaart zich een nieuw probleem: in de krappe cabine blijkt de geur van ongewassen mensen in combinatie met de geur van onverzorgde open wonden een zodanig overweldigend cocktail voort te brengen dat zelfs de geharde verpleegster lichtelijk onwel wordt. De piloot moet echt het schuifraampje in zijn deur open zetten en zijn hand gebruiken om lucht naar binnen te geleiden om het een beetje dragelijk te houden achterin de cabine...

Na de landing worden de gewonden snel en efficiënt in Landcruisers afgevoerd en gaan wij op zoek naar een bedje voor de nacht.
Nadat we ons gesetteld hebben vraagt Celine, de Operations Manager van de basis ons of we soms zin hebben om het hospitaaltje te bezoeken. Een aanbod dat we natuurlijk niet afslaan.
Een kwartier later lopen we door het hospitaaltje. Echt, het is niet meer dan een veredelde stal ruimte. Met houten wandjes is in de stal een operatiekamer getimmerd waaromheen niet meer dan een brede gang overblijft met aan weerszijden bedden langs de muur, allemaal bezet door gewonden. In de OK hebben we een praatje met de chirurg. Eén van de jongetjes met een buikwond ligt nog op de operatietafel. De arts vertelt ons dat hij een goede hoop heeft, dat ze het allemaal gaan redden, maar ze hadden geen dag later moeten komen...
En dat is het moment dat ik even volschiet, want ik realiseer me plotseling hoe leven en dood hier soms bepaald wordt door hele kleine onbeduidende zaken. Een sensor in Juba waar een miniscuul gebroken draadje soms wel en soms geen contact maakt, bepaalt dus of iemand 400 km verderop sterft of niet. Wat als ik niet had besloten om nog maar een keer naar de sensor te kijken. Zelfde verhaal...
Natuurlijk moet je daar maar niet te lang bij stilstaan want anders hou je dit werk niet vol. Aan de andere kant; ik heb nog nooit zoveel voldoening uit mijn werk gehaald als op deze dag! Hier doe je het nou voor, ja toch?

Ondertussen, drie maanden later, is het oorlogsfront een paar keer heen en weer over Maiwut heen gewalst. Alle Rode Kruis medewerkers zijn geëvacueerd en de compound waar ik sliep en ook het hospitaaltje zijn volledig geplunderd... Je wordt er weleens een beetje moedeloos van...

En wat Buong betreft; ik vermoed dat daar nu een oud mannetje rondschuifelt met een grote grijns en een hele hippe gele bril op zijn snufferd, van de opticien uit Wieringerwerf. Ik hoop dat hij er nog heel lang plezier van mag hebben!